Mendiak ogibide, Bingen Amadozen liburua, euskarari ekarria

Bingen Amadoz Euskadi Irratiko esatari aritu zen hainbat eta hainbat urtez. Haren ahots sendo eta indartsua entzule askoren gogoan dateke oraindik. Erretreta hartura, Bingenek bere familia-bizipenak bildu eta gurekin partekatzeko zori ona eskaini digu, orain, euskarari emanak, Mendiak ogibide izenburuarekin

"Montes que daban pan" liburua duela hamairu urte argitaratu zuen Bingenek gaztelaniaz, eta gerora niri euskaratzeko eskatu zidan. Aipatzekoa da euskarazkoa  bertsioa zabalduta eta osatuta dela, behingoagatik erdarazkoa baino aberatsagoa, istorio gehiago dakarrelarik. Pasadizo guztiak, istorio labur eta irakurerrazak, bere xumean, zerpentsaturik ematen duten pasadizoak dira. 

Bestalde, ene familiaren kasuan gure aitona bat AEBtara eta aita Argentinara joan ziren, baina Ameriketara joandako euskaldunen bideak eta ibilbideak aski ezagunak izanik, biziki interesgarria iruditu zitzaidan mugaz bertze aldean aizkolari ibilitakoen bizimodu latzaren berri ere ematea geure hizkuntzaz, agian amerikanoen kontuak bezain ezagunak ez direnak. Orobat Garraldako gure osaba bat ere, Enrique Maya zena, aizkolari ibili zen mugaz beste aldeko mendietan... eta nihaurrek gustura idatziko nituzkeen osaba zenaren istorioak biltzea jadanik ezinezkoa denez, Bingenen bizipenak euskaratzea maitasun ariketatzat hartu nuen, doan eta musutruk egina. Izan ere, Peri Rossi poeta uruguaiarrak dioenez, idaztea sedukzio prozesu bat da, eta itzulpena, berriz, maitasun prozesu bat.

Nolanahi delarik ere, erronka polita izan da. Hasteko, izenburua bera: "Montes que daban pan" hori nola eman euskaraz? Erlatibozko forma ilun hori baztertzeko hautua argi neukan, eta, lexiko aldetik,  lanbide askoz ere zabalduagoa izanagatik, ogibide aukeratu nuen, jakinik ere balitekeela baten batek ez ulertzea... Baina zer da itzulpengintza, arriskatzea ez bada? 

Bingenek behin erran zidanez, idazteko gai badenez gero, idazteko gaitasunik baduenez gero, istorio hauek bildu behar zituen, ez zitzaion ongi iruditzen lekukotasun horiek guztiak ez jasotzea. Bingenek arrazoi, ez baitzen zilegia izanen gure memoriaren zati horiek bildu gabe uztea. Ea hurrengo liburua zuzenean euskaraz berak idazten duen, bere ahotsa propio emanda, 

Enetzat ikasgai ederra izan da, Bingenen hasieran eskaerari baietz eman eta gero, istorio hauek euskaratzea nahi baino askoz ere urte gehiago luzatu den egitasmoa izan den arren: pandemia garaian euskaratu nituen arren atal gehienak, urte luze eta korapilotsuak igaro dira argitara eman arte.   

Agorril honetan Elizondoko liburu azokan egon ahal izan nintzen; azkenik, buruhauste anitz eta askotarikoak eman dizkidan liburua geure hizkuntzaz ere salgai dago Dakit argitaletxearen eskutik, .  

Klasikoek ziotenez, Finis coronat opus,   

Txokoton, liburu-ferian