2007-12-26

Doneztebe Egunean



Ezkabako talaiatik gaur ikuskizun berezia izan dugu. Urtero bezala eta usadioari jarraiki, Doneztebe Eguna ospatu dute berriozartarrek. Urteroko abenduaren 26an ohitura den legez, dantzariak, gaitariak, pastak, moskatela, ogi-torradak eta inoiz auzo zaharrera eta Ezkabara igotzen ez den jende andana... Egun polita, Ezkabako talaiatik zuzenean ikusi duguna, zin dagizuet; zuzenean, zin-zinez -eta ez zinean...- zeren zinerik ez dago Berriozarren. Argazki bat baino ez dut hemen jarri, baina, nahi izanez gero, argazki gehiago ikusi.

2007-12-25

Olentzerok ekarria


Olentzerok utzitako opari ederra izan dugu gurean. Iñigo Arregi arrasatearraren eskultura zoragarri bat. Gure eskultura txikia da, corten altzairuzkoa, eta ondoko irudian ikus dezakezue tamaina handian, paisaia elurtu eder batean... Begiluze du izena eskulturak eta Ezkabako talaiatik blogerako, zer egokiagorik, "begiluze" bat baino?
Halere, inork ez dezala pentsa gaurko irudia denik... Aurreko postean esan bezala, hemen egurra ari du, baina elurrik ez... Ezkabamendin, bederen.

2007-12-21

Egurra ari du.

Euskal Herrian ez du elurra ari. Egurra ari du Euskal Herrian. Azken ezpala, antza denez, Espainiako komunikabideek zalaparta ederra sortzen ari dira ESAIT-en iragarkiaren kontra.


Ez, espainolek ez dute umore zentzurik. Espainian umorea egiten duen El jueves-aldizkarikoei galdetu. Espainolek ez dute umorerik eta, agian, horregatik demokrazia ulertzeko oso mosu sui generis dute. Azken adibidea: Iruñeko Udalak bertan behera du inkesta bat gehiengoak Olentzeroren alde egin duenean; alegia, "gustatzen ez zaidanez emaitza, bertan behera gelditzen da inkesta"... Niri gogora ekartzen dit eskolako patioko harroskoen jarrera; "baloia nirea denez, nik irabazten badut, ongi! Eta irabazten ez badut, baloia eramaten dut". To, demograzia. Olentzerori eskutitza bidaltzeko garaiz zaude oraindik, baina ez Zizurkoari: Zizurko Erreniaga Ikastetxe Publikoan sartu eta Olentzerori sua eman zioten umorerik gabeko horiek. Umorerik gabeko horiek ARGIA ikastolan egin duten balentria ez ahaztu, pintadaz josita utzi dute-eta Tuterako Ikastola.

Espainolek ez dute umorerik... "Euren arazoa da!" esango du Urliak... Baliteke, baina gure arazoa bihurtzen dute... eta egurra ari du. Baina, hala eta guztiz ere, ez dezagun umorea gal... Ez ahantzi: espainolak dira umorerik ez dutenak!

2007-12-19

Riso amaro

Artean maite zintudan. Jatetxe italiar horretan afaltzeko hitzordua egiteko deitu zenidanean, berriro elkartuko gineneko esperantza berpiztu zitzaidan.

Artean desiratzen zintudan. Biok, eserita mahai txikiaren inguruan; eta gure artean botila bat ardo gorri latza, lambrusco, edateko eta arroza garratza, riso amaro, jateko.

Artean zure irribarre gozoak erakartzen ninduen. Soineko beltz tirantedunak estu-estu ematen zizun. Artean zurekin egoteko irrikan nengoen. Zerbitzariak arroza ekarritakoan dibortzio-paperak mahai gainean jarri eta sinatzeko eskatu zenidan.

Artean arroza dastatu gabea nintzen. Bazenuen itxaroterik afaria bukatu arte. Hoztu zen gurea. Arroza.

Artean irribarre egiteko indarrik izan nuen, irribarre garratza, baina. Paperak sinatu eta arroza dastatu nuen: garratza. Riso amaro.

2007-12-18

Koma baten garrantzia

“Ez bidali etxera"

Horiexek izan ziren Errusiako Auzitegi Goreneko epailearen mezua osatzen zuten hiru hitzak. Hiru hitz, hiru baino ez, errugabe baten askatasuna galarazi eta hil arteko zigorraldia ezartzeko idatziak.

Izenez ezagutzen ez dugun idazkari batek jaso zuen ofizioa. Espero zuen; bazekien Auzitegi Goreneko epaileak nekez utziko zuela Ilych Ulyanov presoa kalera ateratzen. Baina gizon horrek kalean behar zuen... eta idazkariak hitz bat ere aldatu gabe, zerbait aldatu zuen.

Vladimir Ilych Ulyanov presoa gartzelatik atera zen. Izatez, hau izan zen Auzitegi Gorenetik heldu zen mezua... Hiru hitz, hiru baino ez... eta koma bat:

"Ez, bidali etxera"

Vladimir Ilych Ulyanov, goitizenez, Lenin.

2007-12-14

Edozein haritzi ez darion ezkurra

Supazter txokoan ipuinak kontatzeko eta entzuteko parada paregabeaz landara, bada liburuak irakurtzeko aukera ederra. Durangoko azokan asko sustatu den liburu bat irakurri berri dut supazterrean: Pijama marradunaz jantzitako mutikoa. John Boyne gazte irlandarraren The boy in the striped pyjamas arrakastatsua, euskaratu berria.

John Boyne-ren nobela hau ongi irakurtzen den liburu horietako bat dela, ezinbesteko baldintza best seller bihurtzeko, bihurtu den gisan. Eleberri osoan behean kopiatu dudan paragrafoa izan liteke salbuespen bakarra, 164. orriko hau:

“Lehenik eta behin, aipatzekoa zen lotinantak ez zuela sekula irribarrerik egiten, eta burgoi begiratzen ziola beti hurkoari, nor noiz nola izorratuko, nornahi senipartekotik kentzeko eskubidea izango balu bezala.”

Ongi eta gustura irakurtzen den liburua, arkitekturaren aldetik klasikoa, 20 ataletan banatua; hasierako ataletan ezer gertatzen ez diren horietan. Agian gehiegitxo luzatzen da, eta agian berrogeita hamar orri gutxiagorekin hobeki egon zitekeen eleberria da. Egileak aitortu zuen gazteentzat ez ezik, helduentzat ere nobela bat zela eta beste hizkuntzetan gazteentzat zein helduentzako sailetan saldu da, ederki saldu ere.

Koherentzia akats txiki bakarra -ustez- kausitu dut, despiste bat- edo ni ote naiz despistatua?-: “Brunok egunero galdetzen zion Shmueli ea utziko zion burdin sarearen azpitik lau hankan igarotzen, hartara elkarrekin jolastu ahal izateko hesiaz bestaldean, baina Brunok (sic) ezetz erantzuten zion egunero, hura ez zela burutazio” Bestalde, paragrafo horretan ematen digun zantzu on bat, gertatuko denaren zantzua… eta liburua gero eta hobeki doa, gero eta hobe, gero eta hobe… bukaera arte.

Zalantza esistentzial bat liburu honekiko. Sinesgarria al da istorioa? Baietz erantzunez gero, gozatuko dugun liburua da eta, ondorioz, esango dugu liburu hau dela “ez nonahi aurki daitezkeen horietakoa; aitaren esanetan, edozein haritzi ez darion ezkurra.” Baina… sinesgarria al da horrelako ume aberats batek onartzea alproja zikin baten adiskidantza? Brunoren Amak “Laztana” deitzen dionean lotinat gorrotagarriari… umeak ez du ezer sumatzen? Gauza bat da “asexuado” garaian izatea eta beste bat da tontoa izatea. Bruno ez da tontoa, ez horixe:

“Agur esan beharko diezu lagunei aurrerantzean –esan zuen amak-. Baina lasai, berriro ere ikusiko dituzu –eta noizbait, zaude ziur, eta arren, ez eten hitza amari, hizketan ari dela -erantsi zuen, zeren eta berri bitxiak eta mingarriak baziren ere, Brunok ez baitzituen zertan urratu irakatsi zizkioten adeitasun-arauak.”

Idazle ofizioa bereganatu duen eta detaile onak ikasiak dituen gazte dugu -detaile literario ugarirekin: Ausbiz; Erremeriorik Gabeko Kasuarena –oso pertsonaia erreala-, edo 11. atala 11. garrena izatea -FIERAren flashback horrena- eta ez lehen atala…

Horiek guztiak kontuan hartuta -eta nik idazlearekiko agiria sinatu nuenez- sinesgarritasuna emate aldera, ados nago edozein haritzi ez darion hezurra dela esatean, eta idazle horren beste zerbait irakurtzeko gogoa piztu zaidala aitortzen dut.

Hamaika sari hartu du liburu honekin; ikusteko dago euskal bezeroek nola hartzen duten/ dugun / duzuen / duguten… zeren badakigu, jakin, euskal azokan bestelako aldagaiek ere badutela eraginik… Eta hamaika hizkuntzetan arrakasta lortu duen liburu honek izan dezake sekula arrakasta... -edo ez-, baina arrastatsu izateko loterian boleto asko ditu

Post Scriptum. Trikimailu ona da ez iragartzea kontra azalena zertan datzan eleberria… lortzen baitu lortu nahi zuena, alegia, irakurlearengan interesa piztea; pena ezin dela gehiagotan erabili... ala bai?

2007-12-08

Supazter txokoan egoteko eta kontatzeko

Bihartik aitzina eguraldi hitsa eta hotza, supazterrean emateko egunak omen datozkigu... Baina supazter txokoan ezinbestekoa da istorio on bat izatea, zer kontaturik izatea...Eta Durangoko Azokan atzo egon ginen arren, ez genuen nobedade handirik ikusi... Iraganaren bidea izeneko blogean horrelako istorioak dituzu irakurgai. Istorio horiek Supazterreko Eleak izeneko liburu ederretik atereak dira; liburu hori argitaratu zuen aspaldi Hizkuntza Politikarako Zuzendaritza Nagusiak, Garraldako Xamar idazlearen ekimenez. Antzinako istorioak ezin ditugu ahantzi aitzina eginen badugu, eta Iraganaren bidetik abiatzeko gonbitea egin nahi dizuegu, beti ere geroari beha iragana ahantzi gaberik.

2007-12-06

Inkisizio Eguna Euskal Herrian

Aitor dezadan deblauki Espainiako Konstituzio Egunean gustura lan eginen genukeen horietako bat naizela, eta, Konstituzio Eguna baino Inkisizio Eguna iruditzen zait niri, Auzitegi Nazionaletik heltzen diren albisteak entzunda...
Nolanahi den ere, hitzak sobera daude eta Euskal Herria pairatzen ari den eraso andana ikusi nahi duenak baino ez du ikusten. Agian, horregatik hobe da irudi bat jartzea, GARA egunkaritik lapurtua, Tasio marrazkilarena.
Hitzak sobera dauden egunotan, irudi batek hamaika hitzek baino gehiago balio dezakeelako.