Basoko izakiei buruzko elezaharra

Aspaldi handian,

animaliak eta landareak

mintzo ziren garaian

basoko izakiak bizi ziren

gure mendietan.

Amalur, Basajaun eta Aker

gurean ziren nagusi

Ilargiarekin eta Eguzkiarekin batera

Amalurraren alde banatan

Ilargia eta Eguzkia begirale zirelarik

pagoak eta haritzak

astigarrak eta izeiak

makalak eta zurzuriak

zabaldu egin ziren

aise zabaldu ere.

Basajaunaren oniritziarekin

animaliak eta piztiak ere

barreiatu egin ziren

aske barreiatu ere

azeriak eta urtxintxak

otsoak eta arranoak

muxarrak eta erbinudeak.  

Aker, berriz, lur azpiko leize

eta kobazuloetan bizi zirenen

zaintzailea zen,

eta begira zituen

satorrak eta sugeak

sagu-zaharrak eta zizareak

gizon eta emakumeak.

Baiki, leize-zuloetan

gizakiak bizi ziren

emakumeak eta gizonak

zenbat eta bizkorragoak

hainbat eta trebeagoak

are gehiago mintzoaren jabe egin zirelarik

zenbat eta abilagoak

gero eta ausartagoak

are ageriago suaren jabe egin zirelarik    

Akerraren adarrak

okertu egin ziren

gizakiak zuhaitzak bereizten hasi

eta fruituak ematen zituzten arbolak

landatzen hasi zirenean

eta are gehiago okertu ziren

gizakiak piztiak bezatzen hasi

eta animaliak abere bihurtu zituenean.

Denbora kontua baino ez zen izan,

abere anitz zituztenak aberastu

eta aberats bihurtu zirela

leize-zuloetatik atereaz eta

Lur osoan barreiatu egin zirela

basoari tokia kenduz,

eta animaliak ehizatuz,

neurrian hasieran

neurrigabe gaur egun.

Ilargia eta Eguzkia,

handiegiak izanik eta

gizakiengandik urrunegi egonik

zeru goienetan aritzen dira

txandaka, lasai asko,

gauez bata

egunez bestea,

Amalurraren lagun

nekaezin eta erneak,

bata zein bestea

noiztenka kukutu egiten diren arren,

gizakiek horri eklipse deritzelarik

Amalur, Basajaun eta Aker 

gizakiaren hedatzeaz geroztik

gorderik bizi dira gurean

ezkutaturik mendi altuetan

eta gorderik baso sarrietan;

horregatik behe-lainoak,

eta langarrak hartutako mendietan

noizbehinka ikusten ahal dira,

azken buruan beraiek izan baitziren

nagusi aspaldi handian

eta nagusi dira oraindik ere

baso trinko gordeetan.

Horren guztiaren adierazgarri eta adierazle

hiru enbor berezi daude,

noizbait zuhaitz izan zirenak

orain Amalur, Basajaun eta Aker

itxura hartuta irauten dutenak

non eta Basoan,

Basoa pasealekuan

non eta Eguzki plazaren eta

Ilargi plazaren artean,

Berriozarren, Iruñea ondoan,

Euskaldunon Hiriburuzagitik hurbil.

Eta hala zan ala ez bazan, sar dadila kalabazan

eta atera dadila, Euskal Herria plazan