In memoriam, Jose Luis Allo Falces

Jose Luis Allo Falces hil dela eta, minaz eta doluminaz landarat, hasieratik beretik aitortzen dut ez naizela beti berarekin ados izan, eta liskarren bat edo beste ere izan dugula. Nolanahi, erdarazko poesiari emana bizi izan den gizon preziatu bat joan zaigu.  Aspaldi ezagutu nuen, duela urte andana ederra. Ile luzea, zapia lepoan eta betaurreko biribilak, begi-lagunak jantzita aldarrikatzen zuen poesia bizi zuela. Faurecian lanean aritzen zen bitartean, poesia buruan zebilkiola aitortu zidan behin. 

Mende honen hasieran Aspaldiku izeneko proiektuan elkarrekin aritu ginen Consuelo Allué, Josu Calvo, Juankar Lopez-Mugartza Peio Etxarri eta beste zenbaitekin. Gero, Nafar Ateneoan elkarrekin lan eginez bilera anitz —ez beti xamurrak— eman genituen elkarrekin. Bere poemaren bat ea euskaratuko niokeen esan zidan behin, baina nago  esan zidala ni kontent egoteagatik eta ez haren nahimenagatik. Nolanahi, berak proposatu zidan estrainekoz poemaren bat bidaltzeko Constantes Vitales aldizkarira.  orobataitor dezadan politikoki antipodetan geundela eta, halarik ere, jakin badakit elkarren lagun ginela. 

Hori frogatu zidan elkar ikusi genuen azkenekoan, Sorian, bera karramarroaren kontrako tratamendua hartzera Madrildik zetorrela eta ni haruntza nindoala. Errepide ondoko kafetegira sartu nintzelarik ikusi eta —zapia buruan zeramala— kostatu zitzaidan hasieran ezagutzea. Solasean hasi eta eskertu egin zidan iazko Iruña poesia sariaren alea helarazi niola Peio Etxarriren bidez. Hark lan handia egin zuen sariketa hori sortzeko eta orain batzuk ez ziren oroitu ezta ale bat emateaz... Ez dut ukatuko arrangura izpi bat antzeman nuela haren begiradan, begi-lagunek estaltzerik ez zutena. Eskertu zidan  detallea eta zorte ona opa nion. 

Orain karramarroak betiko eraman duelarik, pentsatu nahi dut bere poesiak hor darraiela. Betiereko poesiari bizitza eman diola erran dut lehenago, osoki eman ere. Betaurreko biribilak jantzita dabilen norbait ikusi ahala, Jose Luis Allo datorkit burura. Bizitza zer den, poesia zer den: hain ezberdinak izanik ere, poesiak batu eta lagun bihurtu gintuen. Haren de la ceniza y otros bienes perecederos liburutik hartutako poema bat euskaratzeari ekin diot. Aintza eta ohore Jose Luis Allo poeta eta lagunari.

Hilen Egunerako elezahar bat

Elezahar batek dioenez, aspaldi handian baziren hiru zaldun, aberats eta gazte, egun batean zaldiz ibiltzera atera zirenak. Baso handi eta ilun batean barna zihoazela, halako batean hiru pertsonaia agertu zitzaizkien bidearen erdira, hiru gorpu ustel, harrek janak, hilik egonik ere bizirik eta haien aitzinean zutik.

- Nortzuk zarete? – galdetu zieten zaldun aberatsek.

Hiru hildako biziek hauxe ihardetsi zieten:

- Zuek zaretenak, gu behin izan ginenak. Gu garenak zuek egun batean izanen zaretenak. Beraz, profitatu bizitza denborarik duzuen bitartean, arimaren alde egiten duzuen probetxuzko ekintza oro garrantzitsua delarik.

Gero gertatutakoaz ez dakit nik, baina badakit, jakin, pasadizo hori jasoa dagoela artelan berezi batzuetan Nafarroa Garaian, Uxuen eta Agoitz ondoko Ekaiko elizan; gainera, XIV: mendean eginak, Uxueko margoaren zati bat baizik ez da gorde, hiru gazte aberatsena, eta Ekain, berriz, hiru hildako biziena baino ez da gelditzen, beheko argakian ikus daitekeenez...

Zonbien kontua, beraz, ez da gaur goizekoa, ez horixe! Simeón Hidalgoren blogean argazki gehiago duzue,

Nola ez maite Alberto Petri?

Nik Alberto Petri maite nuen. Iragan den mendearen azken hamarkadan berarekin militantzia partekatzeko ohorea izan nuen. Estimu handitan nuen, miresterainoko adiskidantza, eta badakit ez naizela bakarra; zuetako askok ere miretsiko zenuten, Alberto zen bezala zelako.

Hildakoen omenez panegirikoak idazteko joera dago, baina Albertoa ateoa zen —eta harro gainera—, beraz, nekez izanen da santua. Eliza Katolikoaren eta bereziko OPUS DEIren gehiegikeriak salatzen lehena, irakaskuntza publikoaren aldeko sutsua. Izan ere, Alberto oso gizon jantzia zen, jakintza handikoa, eta argudiatzen bazekien gutxik bezain ongi; Iruñean zinegotzi emandako zortzi urte horietan behar zenean —sutsuki behar zela, amultsuki behar zela— hamaika eztabaidaren protagonista izan zen, ez protagonismoa bilatzen zuelako, oso gizon argia zelako, eta Albertoren partehartzeak beti urduri jartzen zituen besteak, lekuz kanpo utzita.

Garai horiek, baina, ez ziren samurrak izan: anitzetan, edozein gaia zela ere, Herri Batasunaren izenean aurkezte hutsarekin, beste alderdien sektarismoaren adierazgarri, ezezkoa ziurtatuta zegoen; Albertok aitortu zidan behin baino gehiagotan HBren jarreraren kontrako mozioa aurkezteko tentazioa izan zuela behin baino gehiagotan, hartara besteek kontra bozkatuta HBren jarrera garaile aterako zelako. Eta maiz, Alfredo Jaime alkatearen jauntxokeria eta errespetu faltekin nazkatuta, Albertok oinetako bat erantzi eta hari botatzeko tentazioa izan zuela, —gerora ikusi izan dugun protesta ekintza mundu zabalean—. Eta hori kontatzean, irri bihurria erakusten zuen Albertok.

Gaizki pasarazi zioten Albertori, eta bere osasunean ordaina izan zutela urte gogor horiek, ez dut nik zalantzarik. Behin izugarri mindu zen, ikusi zuenean izenez ezkerrekoa den beste alderdi bateko zinegotzi batek Albertoren beraren karpetan dokumnetuak arakatu, ideiak lapurtu eta gero plenoan harenak balira bezala aurkeztu zituenean: izenez ezkertiarra den alderdi bateko kide batek egin izana zen Albertorentzat mingarriena.

Guztiok bezala, argi-itzalak izanen zituen, baina askoz argi gehiago itzalak baino. Itzal bat, berak onartua, euskara ongi ez jakitea: Tornamira Matematika Olinpiaden arauak euskaratzeko mesedea egingo ote nion... Eta nola esan ezetzik Albertori? Txantreako bere etxean unibertsitate osoan baino askoz gehiago ikasi nuen, segur naiz, eta oraindik daukat buruan aholkatu zidan liburu bat: John Allen Paulusen El Hombre Anumérico; eta bete-betean asmatu zuen.

Baina agian gehien gogoratzen dudana ez dago lotuta afera politiko batekin: ederki gogoratzen dut duela 20 urte, gure semea jaio zenean, pelutxe bat eman zigula opari, oraindik ere baduguna, behi txiki polit bat, urdina, Lau izenekoa, gure semearen ohe gainean urteak eta urteak eman dituela. Eta horrek erakusten du maila politiko handiko ordezkari bat izatean gain, maila handiko pertsona ere bazela. Nola ez maite?

Eta kontu hauek guztiak gogoratzean begiak lausotzen zaikidan arren, ziur naiz Alberto Petrik irri bihurria eginen duela, dagoen tokian dagoela. Eta musu bana senidei.