Gazako Olibondoetan

 

Noraezean dabilen mundu baten hondakinen artean
kondenatuta nago urrats bakoitzean.
arimaren une bakoitzean.
Hitzak bilatzen ditudanean,
malko ukiezinak aurkitzen ditut,
goizez esnatzean,
eguzki-izpien artean

hezetasuna altxatzen denean,
ume bat hondakinen artetik ari da irteten
parke baten bila
beste batzuek alfonbren artean hitz egiten dute
irribarre egin eta badoaz.

Nork etengo du bonben burrunba?
Nork ereingo ditu loreak holokausto hau amaitu dadin?
Aski dugu gorrotozko irribarrez
bizitzaren suntsipenaz.

Malkoek ez dute etenik
haur bakoitzarekin, adineko bakoitzarekin
bizitza hautsi bat hiri fantasma batean
egunero hiltzen den kanpamendu bat.

Eraman zuen gorrotoa,
zuen armak
urrundu zaitezte zeru izartsuan
utzi euriari hodei bakoitzean itzultzen.

Han, Gazako olibondoetan
ume baten irribarrea sortuko da berriz.

 Saharako poeta Ali Salem Iselmu-ren olerkia

Harria + Ura + Tinta erakusketa Larraldean

 Larraldean, Senpere-Amotzen, Maite Ramosen Erromanikoaren Printzak —Harria + Ura + Tinta— margo-erakusketa atzo arte izan zen ikusgai.  Maite Ramos Iruñean sortua da.  aspaldi handitik Berriozarko bizilaguna izanagatik. Margolari autodidakta da eta bestelako erakusketa hau bera lehendik ere egin Iruñeko Plazaran izan zen. Nafarroa Garaiko eliz eta baseliza erromanikoetan atzemandako zirrararen eraginez, irudi bilduma eder bat, hamalau arte-lanez osatua, izan du erakusgai. 

Azken urteotan anitz zabaltzen ari den Arte Erromanikoa ohikoa ez den beste era batez erakusten du Maitek bere margoen bidez. XI, XII eta XIII. mendeko hainbat eraikin erromanikoren ikuspegi orokorrak irudikatu ordez, eraikinen zehaztasunetan jartzen du arreta, zirrara sortzen zaion elementu jakin batean edo bitan, eta ur-margo eta tintaren teknika nahasketaren bidez erakusten digu. Haren begien arreta, beraz, harrizko elementuak tintaz biziberritzen ditu, kolore interpretazio librea eginda, tinta harriari erantsiz bolumen-itxura harrigarriak lortuta; bestela esanda, arte erromanikoaren gaineko interpretazio arrunt pertsonala bat emanda.

Hori horrela, irudi bilduma zirraragarria izan dugu ikusgai Larraldean, ura, harria eta tinta Maiteren begien eta eskuen bidez uztarturik, Nafarroa Garaiko Artaitz, Zolina, Eusa, Gergitiain eta beste hainbat herritako elizetan antzemandako zirrara besteoi ere transmititu digularik.

Gaztelania, denok ulertzen dugun hizkuntza hori

Hegoaldeko euskaldunok pairatu behar izaten dugun topiko engainagarria: gaztelania denok ulertzen dugun hizkuntza denez, geurea utz bazterrean dezagun eta har dezagun, besoak zabalik hartu ere, gaztelania zoragarri hori.

Zoragarria da gaztelania, ez dut ukatzen, baina batzuetan gaztelania zoratzeko moduko mordoilo bat da. Alegia, zoragarria, baina ez ederra edo liluragarria den adieran... Haatik, zoragarria, zoratzeko moduko mordoiloa delako. Horren adibide, etxera ekarri eta nork bere kasa montatu behar duen, "do-it-yourself" motako, altzari baten honako etiketa hau:

Bitxia bada ere, euskara baztertzeko eskatzen diguten erdaldunek ez dute, oro har, kezkarik ttipiena erakusten gaztelaniaren kalitatea dela eta.

Etiketa euskaraz egon izan balitz, erdaldun elebakar zenbaitek protesta sutsua eginen zuketen, eta gaztelaniaz, —denok ulertzen omen dugun hizkuntzaz—, fite jartzeko aldarrikatuko lukete. Etiketa horretako gaztelania negargarri horren kontrako salaketarik egiteko lana nehork ez du bere gain hartuko, segur.

Itzulpena baino itzalpena da, testua izatera heltzen ez den hitz-hurrenkera zentzugabea, xede komunikatiboa betetzen ez duen hitz errenkada korapilotsua, altzaria montatzen laguntzen ez duen instrukzio-ohar ahalkegarria. Ohar hori itzultzaile automatiko batek eginda eta gainbegiratu edo zuzendu gabe ontzat emana, hain segur... Negarra begian eta haserrea buruan sortzen duena nigan...

Baina ez dut uste Hegoaldeko erdaldun elebakar batek altzari enpresa handi horri kexa-eskutitz bat bidaltzeko lanik hartu(ko) duenik... Izan ere, erdaldunek lanpetuegi daude euskaldunoi botatzen euren betiko erretolika gogaikarria. Kontua da, noiz arte jarraituko dugu euskaldunok erdaldun elebakarren apoak irensten? 

Oporraldia brikolajea egiteko profitatzea ez da oso ideia ona izan...