2012-04-21

Miserablea

Eguerdia, astegun buruzuri bat Madril inguruko kartzeletako baten patio-orduan
 
- A ver, tú, vasco, a la calle.
- ¿Cómo?
- Que sales ya: coge tus cosas y a la calle.
- [...]
- Venga, vasco, que no tengo toda la mañana. Sales ahora mismo.
- Es que.... ahora no puedo
- ¿¿Qué??
- Que ahora no puedo
- ¿Cómo que no puedes? ¿Por qué no puedes?
- Es que tengo que saludar a los del módulo dos y cuatro, que son colegas.
- ¿Cómo que tienes que saludarles?
- Es que después de tanto tiempo aquí, por lo menos, echarles un saludo.
- Mira vasco, a mí no me toques los cojones. Ha llegado tu puesta en libertad inmediata, tú sabrás; pero tú sales ahora o no sales.
- Que sí, que ya entiendo, pero si sólo es saludarles... ¿No me puedo quedar a comer y salgo luego?
- Mira, vasco, que a mi no me tocas los cojones. Siempre pidiendo amnistía y libertad, y ahora ¿dices que no quieres salir?
- Que sí salgo; pero deja que me despida. Si te da igual que salga ahora o un poco después. Déjame media hora...
- ¡A que te meto un parte!
- Por lo menos déje que les salude a éstos, a los del patio...
- [...]
- Son cinco mitutos...
- Tienes dos y luego, a la puta calle!

Eta modulo berean zeuden beste bi kideei besarkada trinko bana emanda, eta  gauzak noren esku gelditzen ziren aginduta, kartzelatik atera zen bazkaldu gabe. Egunak, asteak, hilabeteak, urteak bahituta eman ondoren, ordu erdi bat ere ez zioten eman nahi izan lagunak agurtzeko. La puta calle ez da, gainera, kalea, Mantxa aldeko lautada hits bat baizik. Senideei deitu zien kalean nengoela esateko eta bila joanen  zirela esan zioten; Euskal Herritik haraino, lau ordu luze... —Bo, koinatuak gidatzen duen moduan, hiru ordu t'erdi!—. Ea non egonen nintzen galdetuta, kartzelatik lau kilometrora dagoen gasolindegi batean egonen nintzela esan zien. "Gasolindegian? Zein gasolindegitan? Zergatik ez espetxean bertan", galdetu zuen arrebak? Eta preso ohiak hauxe erantzun:  "Kartzelatik bota naute lagunak agurtzeko denborarik eman gabe.  Orain ez dut hemen egon nahi ezta minutu bat gehiago ere."

Eta gasolindegirantz abiatu zen poliki, erdi zorabiatuta espazio zabal handi horretara ohitu arte, eta batez, ere, suminduta kartzelako boki miserable horrekin; lagunak agurtzeko aukera ukatzen duenari izen bat baizik ez dagokio: miserablea!

2012-04-04

Hipopotamoak

 Aitortu nuen lehengoan, gazte eta berde nintzen garaian Félix Rodríguez de la Fuente mitikoaren telesaioak biziki maite nituela. Orain, nahi baino urte gehiago ditut, eta jadanik ez gazte, ez berde izanik, haurtzaroko kontuak lantzean behin agertzen zaizkit, temati, ahanzturaren amildegitik beheiti laprast egin nahi ez duen heroi setatsu baten antzera. Lehen, telebistaren aurrean eta sofan etzanda nire kirol gustukoenak —besaulking eta zapping—  praktikatzen ari nintzelarik, halako batean hipopotamo baten irudia ikusi nuen. National Geographic-en saio horretako munstro sinpatiko horren irudiak aspaldi erdi-ahaztua neukan antzinako istorio bat berpiztu zuen ene baitan. Istorio zahar hori ahanzturaren putzutik beheiti eta betiko amiltzeko zorian zegoela susmatu nuen, eta istorio hori papereratzeko beharra izan nuen, hipopotamoaren irudiak piztutako sua itzali aitzin bederen.

Aspaldi handian, Oihaneko Jaunak animaliak sortu zituen, eta animalia bakoitzaren ezaugarrien arabera kokatuz joan zen: gorilak eta lehoinabarrak haran epeletan utzi zituen; bufaloak eta tximinoak, basoetan; antilopeak eta ostrukak, ordokietan... Eta hipopotamoa? Hipopotamoa larre zabaletan utzi zuen, sabana zabalean, elefantearekin eta errinozeroarekin batera. 
Baina hipopotamoa ez zegoen eroso larre zabaletan: potoloegia zen luze ibiltzeko eguzkiaren bero kiskalgarria pairatzen, eta, gainera, ez zuen borrokarako letaginik, elefanteek eta errinozeroek zuten modura.
Orduan Oihaneko Jaunarengana joan eta esan zion:
- Jaun hori: potoloegia naiz lur zabal lehorrean bizitzeko, trakets ibiltzen naiz; baina uretan hobeki moldatuko naiz, ederki baitakit igerian. Emadazu, arren, ibaietan bizitzeko baimena.
Oihaneko Jaunak, arrapostu:
- Handiegia zara ibaietan bizitzeko; gehiegi jaten duzu, eta ibaietako arrain guztiak jango zenituzke...
Orduan Hipopotamoak hauxe esan zuen:
- Zin egiten dizut, Jauna, ez dudala sekula arrainik jango; egunez uretan egonen naiz, eta gauez aterako naiz urtetatik belarra jatera. Eta noizbait ene zina hausten badut, nahi duzun zigorra ezarri eta nik otzan-otzan onartuko dut.
Orduan Oihaneko Jaunak esan zion:
- Ederki! Utziko dizut uretan bizitzen, baina egun batean arrain bakar bat janez gero, alimaleko zigorra ezarriko dizut... eta ez naiz errukior izanen, ez horixe! Gauez aterako zara belarra jatera, bai, eta zure gorozkiak buztanarekin barreiatuko dituzu, nik ikus dezadan bertan ez dagoela arrainaren arrastorik.
Harrezkero hipopotamoa  urtean bizi da egunez, eta gauez uretatik ateratzen da belar bila; eta kaka egiterakoan gorozkiak barreiatzen ditu buztanarekin, Oihaneko Jaunak, dagoen lekutik dagoela, ikus dezan hipopotamo baten hitza ez dela ur gaineko bitsa.

Félix Rodríguez de la Fuenteren ahotsaren oihartzuna zeharo desagertu da ene burutik, ahots berezi hura, inondik ere, gaztelania ez den beste hizkuntza batean aritzeko ezgauza balitz bezala. Izan ere, zer inporta du kontalariaren ahotsak?  Félix Rodríguez de la Fuente aspaldi joan zen gure mundutik, baina hipopotamoek jarraitzen dute ibaietan bizitzen, jarraitzen dute arrainak dastatzeke, jarraitzen dute gauero uretatik ateratzen belar bila, eta jarraitzen dute gorozkiak barreiatzen buztanarekin. National Geographic-en saioak bukatuta behar du honezkero, baina telebista piztuko dut berriro, ea munstro sinpatiko horietako bat ikusten dudan obratzen.

2012-04-03

Hedagailua askatu!

Berdez jantzitako gizon armatuen balentria-zerrenda luzeari gehituko diogu hedagailu atxilotu izana. Baina bitartean Tarot katea eta kate apostoliko alegalak hor daude, baita mundu osoko telebistak ikusteko aukera ere. Euskarazko telebista ikusteko, Hendaiara joan behar... Bo! Aurrekariak, badira: Frankismoren garaian Iparraldera  film pornoak ikustera joaten omen zen Hegoaldeko jendea... Nik ETB ikusten ahal dut Erroman eta Montevideon; baina Berriozarren, digitalki, ezin.

    Espainolek Euskaltzaindiari Madrilen harrera egin, eta gure hizkuntza horrenbeste maite dutenez, “eusquera” (sic) idatzi zuten. Baina euskaldunok omen gara hobendunak, guk dena politizatzen omen dugulako. Memoria laburrekoak gara euskaldunok, doike! Euskaldunon Egunkaria itxi, langileak atxilotu eta torturatu zituztenean, Angel Acebes ministroa atera zen telebistan dotore, piper-potoa atzeko aldean  zuela esateko euskararen alde egina zutela polizi operazio  hura... Hori ere ahantzi behar dugu?

    Ez ahaztu! Baskongadetan Patxi Lopez lehendakari izendatu zutenean, hemengo eta hango euskaldun proge batzuek esaten zuten ona izanen zela bi gobernuak ez-abertzale izatea, ezen gobernu konstituzionalistak izanik errazago izanen zela hainbat gauza adostea eta  hitzarmenak egitea. Nik hala entzun eta irakurri diot bere burua proge-tzat daukan bati baino gehiagori. Arrain ustela saltzen ziguten.

    Eta orain ETB ikusi ahal izateko hedagailu gaiztoa hartu dute atxilo, bahitu, gaiztokeriak egin ez ditzan... Bitartean, hor dago Diario de Navarra: iragan berria den greba orokorraren gainean ze desinformazioa zabaldu zuen ikusita,  Nafarroan, egun, Diario de Navarra da hedagailurik gaiztoena, egunero-egunero arrain ustela saltzen diguna; ez dezagun irentsi!