Ez naiz oroimen eskasekoa, baina eskuetan su-arma bat eduki izanaz ez
naiz oroitzen. Eta su-arma bat kontu makala ez denez, ez dut uste
ahantzi zaidanik. Su-arma bat eskuetan hartzeko aukera duela bi urte
izan nuen, Saharara egindako bidaian, errefuxiatuen kanpamenduetatik
urrunduta, dunak ikustera joan ginen batean. Eskolta lanetan aritzen
ziren polisarioetako batengana hurbildu nintzen eta berarekin argazki
bat ateratzeko baimena eskatu nion. AK 47 bat, kalashnikov bat,
bazuen eskuartean Fronte Polisiarioko kideak, eta baietz, argazkia
berarekin ateratzeko arazorik ez zegoela. Zertan ukatu, tentatuta
ibili nintzen kalashnikova hartzen eskatzeko, ez tiro egiteko,
jakina, baizik eskuetan izateagatik fusil mitiko hori; baina
jostailua ez denez, eta ez nion eskatu: ez nuen konpromiso batean
jarri nahi izan. Argazkia eginda, dunetan barna urrundu zen
polisarioa, gu hobeki zaintzeko agindu zioten lekuraino.
Euskalerrira
itzuli eta handik egun gutxira albistea eman zuten, Mikhail
Kalashnikov, izen bereko fusil horren sortzailea hil zela Errusian,
96 urte zituela. “Fusil batekin ezin da lurra irauli, ezin dira
lurrean ildoak egin ereiteko; baina fusilik gabe, lurra ere ezin da
defenditu”. Hori esana utzi omen zuen fusil mitiko horren
asmatzaileak.
Aurten ez naiz Saharan egon. Emaztea eta alaba bai, handik etorri
berriak dira, errefuxiatuen kanpamentuetatik. Segurtasun neurriak
zorrotzagoak izan dira aurtengo bidaian, segur aski etzi, Fronte
Polisarioak Dajlan hasiko duen kongresu erabakigarriaren karietara.
Laster 40 urte basamortuan errefuxiaturik daraman Saharako Herriaren
norabidea zehaztuko da. Kalashnikovaren bidea utzi zuten sahararrek
91n, su-etena aldarrikatu zutenetik erreferendum bat egiteko
baldintzapean; haatik, erreferendum hori ez inoiz gauzatu, eta
Marokok Mendebaldeko Sahara zapaltzen jarraitzen du. Espainiak ere
erantzukizun handia dauka, eta datorren igandeko bozen ondorioz
sortuko den Gobernuak ezin du jarraitu ezikusiarena egiten. Izan ere,
sahararren pazientzia agortzear dela, Nazioarteko Komunitateak egiten
duena baino zerbait gehiago egin beharko luke sahararrak euren
lurraldera itzul daitezen 40 urteko erbestealdiari amaiera emanda,
berriz ere kalashnikovaren bidea hartu behar ez dezaten.