2010-10-22

Kamishibai gidaren aurkezpena

Herenegun aurkeztu nuen Noriko Matsui-ren liburu zorgarri bat: Kamishibai antzezteko gida, Galderak eta Erantzunak. Liburua ingelesetik itzuli dut, bai euskarara, baita gaztelaniara ere. Irakasleentzat ez ezik, kamishibai-kontalarientzat ere oso tresna egokia da gida hori, zalantzarik ez dut.

Kamshibaia ipuinak kontatzeko teknika bat da. Noizbait idatzi dut kamishibai teknikari buruz, blog honetan bertan eta ez noa errepikatzera jadanik esan dudana.

Lehengo egunean aurkezpenean baliatu nuen bideoa hauxe duzue:





Zerbait-zerbait gehitzekotan, aipatu behar da informazio osagarria dagoela Euskararen Irakaskuntzarako Baliabide Zentroaren web gunean eta gida bera salgai dagoela dagoeneko. Inork arazorik badu liburu-dendetan aurkitzeko, kamishibaia oso kontu teknikoa baita azken finean, Interneten ere salgai dago.

2010-10-16

Arratsaldeko atoiuntzia, Yamaguchi-n


Arratsaldeko atoiuntzia, Yukio Mishima idazle japoniarraren liburu ezaguna, astelehen arratsaldean izanen dugu mintzagai Iruñeko Yamaguchi liburutegian. Yukio Mishima-k idatzitako liburu horretatik pasarte hau atera dut:

Katu ehizan ordubete inguru eman ondoren, azkenean miauka ari zen katakume galdu bat harrapatu zuten, zeina Noboru-ren esku ahurrean sartzen baitzen, hain txikia zen.

Ordurako sei mutilak izerdi patxetan zeuden eta, biluzik, etxolako bazter bateko iturrian bustialdi bana hartu zuten txandaka. Eta bainatu bitartean katakumea eskuz esku igarotzen zen. Noboruk katua bere bular bustiaren kontra ezarri eta haren taupada azkarrak nabaritu zituen.(...)

- Nola egingo dugu?

- Hor bazeudek ohol batzuk. Horietako baten kontra jaurtiki. Oso erraza duk. Tira, Hirugarren, hire kontura -agindu zion buruzagiak.

Azkenik iritsia zitzaion bere bihotzaren gogorra eta hotza frogatzeko unea. Dutxatu berria izanagatik, atzera ere izerditan zegoen.(...) Berehalako batean haizeak atorrak astinduko zituen eta berak mixintxoa akabatzen jardungo zuen, gizarteak ezarritako debekuen katea etengabe hausten.

Katutxoa lepotik helduta, Noboru zutundu egin zen. Animalia txikia, mutilaren eskutik zintzilik, indarge eta mutu zegoen. Bere baitan erruki halako zerbait aurkitzen saiatu zen, eta halaxe sentitu zuen, tren batetik fite baino fiteago ikusten den leiho argituaren gisa, errukia urrunetik une batez distira egin eta desagertu egiten zela.

Buruzagiak aspaldidanik nabarmendu zuen halako ekintzak beharrezkoak zirela munduaren hutsuneak betetzeko; hutsune betezin hura soilik erailketaren bitartez bete zitekeela, arraildura batek ispilua zeharkatzen duen gisan, eta, bistan dena, gazteek lortu egiten zutela existentziaren gaineko halako agintea.

Noboruk katakumea ahalik gorenera altxa eta indarrez ohol baten kontra jaurti zuen. Arestian atzamarretan itsasirik egon zen objektu epel eta biguna airea txistuka zeharkatu eta ohol kontra oldartzea, zoragarria izan zen. Noboruri, ostera, oraindik esku artean zeukala iruditu zitzaion.

Oraindik bizirik zegok! Berriro! -zioen Buruzagiak. Etxola barruan barreiaturik, dutxatu ondoren eta artean jantzi gabe, bost mutikoen begirada Noboru-rengan iltzaturik zeuden.

Noboruk bere eskuetara eraman zuen zer hura dagoeneko ez zen katu bat. Bere baitan halako indar gorantzako bat hazten zihoan eta hatz mamietaraino heltzen; lehen jaurtiketa errepikatu beharra zeukan eta katua ohol kontra behin eta berriro txikitu. Noboruk bere burua erraldoi eginik ikusten zuen.

Bigarren jaurtiketan katakumeari txilio ttiki eta indargabea atera zitzaion. Oholean zapla eginik, lurrera jausi eta hankak mantso mugitu zituen, zirkulu handi bat marraztuz, harik eta geldi-geldirik geratu zen arte. Oholeko arrastoek mutikoak gogobetetzen zituzten.


Eta gogorra iruditu bazaizue, Yukio Mishimaren beraren bizitzaz -eta heriotzaz- zerbait ikasi.... Aho bete hortz geldituko zarete.

Astelehen honetan, Yamaguchiko liburutegiko irakurle klubean hitz eginen dugu honi guztiari buruz

2010-10-11

Pausandin eta Olarrizokon lainorik bada...



Pausandin eta Olarrizokon lainorik bada, euria dakar”. Olaldeako gure baserria, Maia baserria, Errepaitzen dago. Pausanditik goizero sortzen da eguzkia, Ariberako bidean; Olarrizokotik arratsaldero sartzen da eguzkia, Orotz-Betelurako bidean. Amona Ramonak beti esaten zuen hori: “Pausandin eta Olarrizokon lainorik bada...”

Gaur eguerdian horixe gertatu da. Goizean ateri zen, baina, goiza aurreratu ahala, laino zerrenda batzuk hasi dira agertzen, ezker-eskuin, Pausandin eta Olarrizokon. Amona Ramonaren esanaz oroitu naiz eta gure semeari esan diot ez joateko intxaur bila, etxean gelditzeko, arratsaldean izanen genuela aukera intxaurrak biltzeko... Baina hamalau urterekin aitari kontra egin behar zaio, horrela baitago aginduta idatzi gabeko legeetan.

Semeak Amona Ramonaren zumezko saski zahar bat hartu du eta intxaur bila joan da. Bazkaldu aurretik itzuli da, blai-blai eginda eta hiru dozena intxaur saskian zekarrela. Atija hasi denean zaplasteko bat enateko gogoari eutsi diot, baina purrusta bat bota diot. Marmarrean hasi denean amona Ramonaren saskiarekin buruan emateko gogoari ere eutsi diot. Berriz doministuku egin du eta mukizapi bat emanda, baserriko leihora hurbiltzeko agindu diot: ezker-eskuin begiratuta esan diot: “Pausandin eta Olarrizokon lainorik bada, euria dakar. Hurrengorako ikasi.”

Orduan intxaurrak garbitzera joan gara. Intxaur dozena hori garbitutakoan gure hatz-mamietan gelditu den arrasto garratza, moskana, gaurko lezioa ikasteko erabili dugun tinta izan da. Euria zarra-zarra ari du: Pausandi eta Olarrizoko lauso ikusten dira euri zeiharraren pean gure baserriko leihotik.




2010-10-10

Elementala, Watson maitea

Hegoaldean festa egun batzuk ditugula profitaturik, nire lankide bat Londresera joan da. Inbidiatan ibili naizela ez dut ukatuko, baina norberak bere baldintzak -eta subjuntiboak- bizi dituenez, nik ingelesezko liburu bat irakurtzearekin konformatu behar izan naiz. Bai, badakit ez dela gauza bera...

Eskuartean daukat Iruñeko Auzolan dendan aspaldi eta lau txakur txikitan erositako eskaintza polit bat: Sherlock Holmes, The Complete Facsimile Edition, jatorrizko istorioak Strand aldizkarian bertan argitaratu ziren marrazki zoragarriekin lagunduta.

Eskuartean daukat Sir Arthur Conan Doyle-ren liburu hori eta gogoa doakit liburua estreinako irakurri nuen garaira. Gazte eta berde nintzen garaian, ingelesez irakurtzen nuen gauez etxeko nire ohean, harik eta aita jaiki eta purrusta egin arte.

“Itzal ezak argi puta hori behingoz; argindarra gastatu, besterik ez duk egiten eta. Bihar goizean irakurriko duk, egun argiz, dedio!" Trapuketari zen aita bizibidez, eta 13.000 pezeta kobratzen zuen hileko; semeak zer irakurtzen zuen inporta ez zion arren, ezin zuen eraman dirua gastatzearen –haren hitzetan alferrik xahutze-aren– zama.

Gogoa joan zait gazte eta berde nintzen garaira liburua berriro zabaltzean, eta azpimarratzen nituen hitzak, ulertzen ez nituen hitzak, berriz ikusi ditut: “woe” eta “groove”, eta hainbat eta hainbat hitz. Orduan ez nituen hitz horiek ezagutzen, eta orain... ere ez. Seinale txarra: nekiena eta dakidanaren arteko tartea murriztu ez deneko seinale. Lehen bezainbeste –edo lehen bezain gutxi- dakit orain ingelesez. Eta jadanik ez naiz ez gazte, ez berde. Baina hori nabaria da, agerikoa; Sherlock Holmesek berak esango lukeen gisara: “Elementala, Watson maitea.”

Ala ez, zeren, egia esatera, blog honetan bertan aipatu nuen gisara, Sherlock Holmes-ek ez zuen sekula esaldi hori esan...