Duintasuna, Koronabirusaren aurkako txertoa

Izua, izu-laborria zabaltzen ari da dendetan, geltokietan eta parkeetan. Autoak, aparkaturik; tabernak, itxirik. Alta, koronabirusak barreiatzen darrai. Ez Estatu Batuen eta Mexikoren arteko murruak, ez Ceutako eta Melillako hesiek, ez Zisjordaniako murruak, ez Mendebaldeko Sahara erdibitzen duen lotsaren murruak ez dute eragotzi birusaren hedapen azkarra. Segurtasun Kontseiluko nazio boteretsuenek soilik duten beto-eskubideak ere ezin izan dio aurre egin gaixotasun horri.

Planeta osoan zehar barreiatzen den birus berbera borrokatzen dute nazio txiroek. Dendak hutsik daude eta botika-dendetan, aho-maskarik ez; bitartean, Siriako errefuxiatuak truke-txanpon baten gisa baliatzen dituzte herrialde zenbaitetan. Goseak eta hotzak hilko ditu errefuxiatuak, euren patuaz inor arduratzen ez delarik.

Salba ditzagun enpresa txiki eta ertainak, indar dezagun oinarria eta eska dezagun kreditu-lerro bat familiei laguntzeko. Nago ez ote zaizkigun ahaztu Irak, Libia, Yemen eta Siria-ko gerlak. Gatazka hauetan zenbat hildako eragin dituzte armek, ni umea nintzela Mendebaldeko Saharako gatazkan ikusi nuen gisan.

Beto eskubidearen eta arma-salmenten nazio horiek beraiek dardarka daude koronabirusa dela kausa. Dabiden mendekua da, Goliat-en aurkakoa, Mediterraneoan errefuxiatuak hiltzen eta mugako patruilek ontzi hauskorrak bultzatzen dituztelarik

Gizateria gaixorik dago, gerla-errefuxiatuak hiltzen uzten diren unetik bertatik gaixorik, eta gaixotasun hori koronabirusa baino kutsakorragoa da.

Okindegiaren aurrean ilara osatzen dugu, elkarrengandik metro eta erdira gaudelarik ez kutsatzearren. Okinak dirua erabili ordez kreditu-txartela baliatzeko aholkatzen du, birusa diruaren bidez barreiatzen omen delako. Diru hitza entzunda, gogora datozkit Mendebaldeko Saharako Dajla hirian aitona zenak emandako pezetak, goxokiak erosteko ematen zizkidan pezeta zaharrak, zera erraten zidalarik: «Bertze umeei ere eman, bai? Ez itzak goxoki guztiak hik bakarrik jan!».

Kreditu-txartelak ez, baina gaixotasun larriko pertsonak hilko dira koronabirusa dela kausa.

Etxean eserita nagoela, edalontzi bat hartu eta limoi ura, oliba olioa eta ezti pixka bat isuri dut. Dokumental bat ikusten ari naiz, eta protagonistak tuaregak, Tenere basamortua zeharkatzen ari direnak. Aurpegia estalirik eta dromedarioak lagun, oinez doaz basamortuan zehar, Bilma oasi txikiraino artoa, artatxikia eta piper lehorra eramateko. Gero, datila eta gatza eramanen Agadez oasira.

Ibilaldi luzean zehar gidari bat dute, haizeak jotzen duenean hondar-aleak irakurtzen dakien gidaria. Bidea ezagutzen du, aitak eta aitonak ere lehenago egin zuten bide bera baita, eta karabana haren atzetik doa. Gidaria nagusia ere bada, eta ura zentzuz banatzeaz arduratzen da, eta ausart doa oinez, arrakastaren ala porrotaren menpe tuaregak —herri eta komunitate gisa— daudela jakitun. Oasiaren palmondoak urrundik antzematen dituela, taldetik baztertu, eskuak zeruari zabaldu eta bidaia luzea bukatzea eskertzen du.

Egun, arriskua irakurtzen eta beldurra uxatzen dakien norbaiten beharrean gaude, zeinak bide segurutik eramanen gaituen, Tenere basamortuko tuaregen gidariak egiten duen eran.

Onik irtengo gara, hitzaren jabe gara eta, idazketaren eta zenbakien jabe gara eta. Ez ditzagun errefuxiatuak ahantzi, gaixorik daudenak, agureak eta atsoak, etxerik gabekoak, eta ez dezagun ahantzi ospitaleetan apokalipsi unibertsal hau borrokatzen duten gizon-emakumeak Historia egiten ari direla.

Utzi diezaiogun hesiak eta murruak eraikitzeari, eta egin dezagun gerren, pobreziaren eta koronabirusaren aurkako txerto unibertsal bat. Ikas dezagun ongi lezioa. Izan dadila duintasuna gaixotasun honen aurkako txertoa.

Ali Salem Iselmu idazle sahararraren artikulua, euskarara ekarria.